Kasım Süleymani Suikasti ve Küresel Tesiri
1979 İran İslam Devrimi ile şüphesiz İran’da sadece bir rejim değişmemiş; söz konusu devrim beraberinde hem uluslararası diplomaside hem iç siyasette birtakım değişikliklere sebep olmuştur. Özellikle yaşanan devrimin getirdiği dış politik söylem ile birlikte Avrupa ve ABD’ye karşı net tavırlar sergileyen İran’ın, ABD’yi Büyük Şeytan (Şeytan-i Bozorg) olarak nitelendirmesi bu politik söylemin içini doldurur niteliktedir. Hatırlayacağınız üzere 1979 İran İslam Devrimi sırasında Tahran’daki ABD Büyükelçiliği bir grup üniversite öğrencisi tarafından basılmış ve sonrasında 444 gün süren rehine krizi cereyan etmişti. Bu diplomatik kriz aslında günümüzde bile küresel etki alanı oluşturan İran-ABD geriliminin dayandığı ana vaka olarak düşünülebilir. Zira bugün söz konusu rehine krizi olayının yaşandığı yer, yani Tahran’da bulunan eski ABD Büyükelçiliği, Kasım Süleymani’nin başında bulunduğu Kudüs Tugayı’nın merkez binası olarak kullanılmaktadır. Dolayısıyla ABD’nin neden Kasım Süleymani’yi hedef aldığı ve bu vakadan nasıl bir mesaj çıkarılması gerektiği gibi soruların cevabı ancak bu iki ülkenin tarihi diplomatik ilişkileri bağlamında incelendiği takdirde açıklığa kavuşmaktadır.
Bu bağlamda son günlerde medyayı ziyadesiyle meşgul eden “Kasım Süleymani Operasyonu” İran-ABD gerilimine yeni bir boyut kazandırmış ve ABD ilk defa İran’a karşı doğrudan sert güç unsurunu kullanarak askeri bir operasyon ile Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) komutanlarından Kasım Süleymani ve beraberindeki Haşdi Şabi olarak adlandırılan Şii milis grubun başkan yardımcısı olan el-Mühendis’i öldürmüştü. Bu vaka sadece İran’da değil tüm dünyada endişeyle takip edilirken diğer taraftan birtakım felaket senaryoları çizilmiş ve İran’dan gelecek cevap dikkatle takip edilmişti. Peki sadece bir İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) komutanı olan Kasım Süleymani’nin öldürülmesi neden uluslararası kamuoyunda adeta bir soğuk duş etkisi yaratmıştı?
Fatih YONCALIK | UGSAM Araştırmacısı | Şubat 2020
Yazının tamamına ulaşmak için | Tıklayın
