Ulus devletlerin kuruluşu ile ortaya çıkan yeni sınırların, homojen yapıları kapsadığı varsayımı üzerinden yapılan kimlik inşası süreçleri farklı ülkelerde farklı şekilde yaşanmıştır. Meselenin Afrika’ya bakan yönü elbette Avrupa ile kıyaslanmayacak şekilde ilerleyen dönemleri kapsamaktadır. Kıta ülkelerinin, “ulus devletlerin” sömürge yönetimlerinden bağımsızlıklarını almaları ile başlayan dönem, yeni kurulan devletlerin kuruluş sancılarının ulus inşası zorlukları ile karıştığı zor zamanların başlangıcı olarak nitelendirilebilir.
Sosyolojik faktörlerin göz önüne alınmadığı yeni sınırların oluşturduğu pek çok sorun, ekonomik anlamda zaten zorlanan ülkelerin aynı zamanda etnik temelli problemlerle de baş etmesi gerekliliğini beraberinde getirmiştir. Yüzlerce farklı dilin ve kabilenin aynı ülke sınırları içerisinde yaşaması, yeni yönetimlerin homojen toplum oluşturma çabalarının önünde engel oluşturmuştur. Pan-Afrika düşüncesi ile etnik temelli ayrımların sonlandırılması ihtimali düşünülse de böylesine büyük bir idealin gerçekleşmesinin zorluğu bu çabaların işe yaramamasının nedenlerinden biri olmuştur. Örneğin Burkina Faso’da Mossi kabilesinin baskın durumu, kendisi de bir Mossi olan Thomas Sankara tarafından değiştirilmek istenmiş ve Burkinabe kimliği öne çıkarılmıştır. Ulus inşası kapsamındaki bu adım, kültürel ve siyasi alandaki birçok reformla desteklenmiştir. Benzer hamleleri diğer Afrika ülkelerinde de görmek mümkündür.
Dr. Ensar KÜÇÜKALTAN | UGSAM Afrika Araştırmaları Direktörü | Aralık 2022
Yazının tamamına ulaşmak için | Tıklayın
