İran

Etnopolitik ve Mezhepsel Hassasiyetler Temelinde İran’daki Sosyal Hareketlilik I

» » ugsam
Etnopolitik ve Mezhepsel Hassasiyetler Temelinde İran’daki Sosyal Hareketlilik I

İran çok hassas günlerden geçiyor. Karabağ savaşı sonrasında ortaya çıkan süreci ve İran devlet aklının bu konuyu ele alış biçimi ve özellikle Erivan’a açık desteğini kaleme almış ve uzun uzun bu konunun arka planını tartışma imkânı bulmuştum. Bu yazım sonrasında çok fazla kişi beni aradı ve kimi bu hassas konunun çerçevesini çizme gayretimiz dolayısıyla teşekkür etti tabi bazıları da İran İslam rejiminin asla böyle bir şey yapmadığına yapmayacağına bizi ikna etmeye çalıştı. Aslına bakılırsa son günlerde arka arkaya çıkan olaylar konuyu sübjektif olmaktan kurtarıyor ve herkesin açıkça görebileceği bir berraklığa…

Devamını Okuyun »

İran’ın Dünü, Bugünü, Geleceği

» » ugsam
İran’ın Dünü, Bugünü, Geleceği

Bölgemizdeki yoğun hareketlilikten İran’da nasibine düşeni aldı. Mahsa Emini isimli bir geç kızın tartışmalı ölümü sonrasında İran adım adım artan bir hareketli sürecin içine girdi. İlk olarak İran’a 1995 yılında genç bir sosyoloji öğrencisi olarak gitmiştim. İran devrimi ve sosyolojisini gözlemlemek amacıyla yaptığımız bu mesleki ziyarette pek çok not alma ve bunları bölümde sunma ve tartışma imkânı da bulmuştuk. Sınırlı ve tarafgir bilgilerin yaygın olduğu bir dönemde bu ilmi ve sosyolojik gezi çok değerli olmuştu. En çok dikkatimizi çeken noktalardan biri bir devrim yaşanmış olan İran’daki ekstrem insan gruplarının hangi…

Devamını Okuyun »

Nükleer Enerji Ekseninde Batı-İran İlişkileri

» » ugsam
Nükleer Enerji Ekseninde Batı-İran İlişkileri

Batı-İran ilişkileri geçmişten günümüze anlaşmazlıklar ve çatışmalarla doludur. Batı-İran ilişkilerinin bu denli çatışmalarla dolu olmasının birçok mühim nedeni vardır. ABD, İsrail, İngiltere gibi güçlü ülkelerden çeşitli nedenlerle İran’a yapılan askeri müdahaleler bilmukabele İran’ın sert tutumları bu anlaşmazlığın en somut nedenlerindendir. Mamafih bu anlaşmazlığın tek nedeni askeri saldırı ve müdahaleler de değildir. ABD başta olmak üzere birçok Batı ülkesinin İran’a uyguladığı ambargolar da Batı-İran ilişkilerini menfi yönde etkilemektedir. Batı-İran ilişkilerinde askeri müdahale, ekonomik yaptırımlar ve ambargolar ile birlikte diplomatik alanda da anlaşmazlıklar mevcuttur. ABD en yakın ortağı İsrail ile birlikte yapacağı…

Devamını Okuyun »

İran-İsrail Arasındaki Bâtıni Savaş

» » ugsam
İran-İsrail Arasındaki Bâtıni Savaş

2020 ve 2021’de İran’ın hassas nükleer tesislerini ve ticari gemilerini hedef alan çok sayıda sabotaj eylemi, İran’ı olası suçlu olarak İsrail’i suçlamaya sevk etti. İsrail’in bu sabotaj eylemlerinde doğrudan veya dolaylı olarak ABD’den (ABD) destek alıp almadığı ise belirsiz. En son sabotaj eylemlerinden biri, 11 Nisan 2021’de tesisi besleyen elektrik şebekesindeki elektrik kesintisi nedeniyle Natanz uranyum zenginleştirme tesisinde binlerce santrifüjün imha edilmesiydi. Bu sabotajdan kaynaklanıyordu ve İran Atom Enerjisi Örgütü başkanı Ali Ekber Salehi’nin ifadesiyle bir “nükleer terörizm” eylemi oluşturuyordu. Fatih BEYAZ | UGSAM Araştırmacısı | Eylül 2021Yazının tamamına ulaşmak…

Devamını Okuyun »

Türkiye-İran-İsrail Üçgeninde Filistin

» » ugsam
Türkiye-İran-İsrail Üçgeninde Filistin

Kudüs’te Olaylar Nasıl Başladı? : Kudüs’te Ramazan ayında, Nisan sonunda başlayan gerilim “Kudüs Günü” yaklaşırken daha da tırmandı. Cuma günü namaz kılmak üzere Mescid-i Aksa’ya giden on binlerce Filistinli, 10 Mayıs’taki “Kudüs Günü”nde bazı İsrailli grupların planladığı yürüyüşte Harem-üş Şerif’e girmemesi için üç günlük bir nöbete başladı. Ardından İsrail polisi duruma müdahale etti. İsrail güçleri, 7 Mayıs akşamı teravih namazı sırasında Mescid-i Aksa’daki cemaate ses bombaları ve plastik mermiyle müdahale etmişti. İsrail’e Kudüs’teki Şeyh Cerrah ve Mescid-i Aksa’da Filistinlilere yönelik saldırılar nedeniyle ültimatom veren Hamas, Batı Kudüs ve İsrail’in güneyine…

Devamını Okuyun »

İran-Çin Anlaşması Ne Anlama Geliyor?

» » ugsam
İran-Çin Anlaşması Ne Anlama Geliyor?

27 Mart 2021 günü İran ve Çin arasında imzalanan “25 Yıllık Kapsamlı İş Birliği Anlaşması” hem bölge ülkeleri hem de küresel aktörler tarafından tartışılmaya başlandı. Her ne kadar detaylar paylaşılmasa dahi öncesinde basında konuşulan taslağın2 büyük oranda aynı kaldığına yüksek bir ihtimal olarak bakılmaktadır. Petrol ve doğalgaz ticaretinden, ulaşım ağlarının altyapı çalışmalarına, uluslararası bankacılıktan savunma teknolojilerine kadar çeşitli alanlarda bilgi/tecrübe aktarımı ve işbirliğini öngören anlaşma, iki ülkenin dışişleri bakanlıkları tarafından Tahran’da imzalandı. Hem taraf olan iki ülke hem de bölgedeki yerel ve küresel aktörler için büyük önem taşıyan anlaşma, eğer…

Devamını Okuyun »

Son Dönemde Türkiye-İran İlişkilerinin Seyri

» » ugsam
Son Dönemde Türkiye-İran İlişkilerinin Seyri

Son günlerde meydana gelen Karabağ Savaşı ve şiir krizinin ardından Türkiye ve İran’ın ilişkileri, bu ilişkilerin aldığı seyir gündem konusu olmuş ve yeniden ele alınıp değerlendirilmesi elzem hâle gelmiştir. Bu yazıda söz konusu ilişkileri etkileyen faktörler, bu faktörlerin değişimi ve ikili ilişkilere dair öngörüler değerlendirilecektir. İki ülke arasındaki ilişkilere geçmeden önce şunun altı çizilmelidir ki, son dönemde İran’ın dış politikasını ve diğer ülkelerle ilişkilerini şekillendiren başlıca faktör olarak din ve mezhep farkı geride kalmış, ABD-İsrail ikilisi karşısında bulunulan konum ise daha çok öne çıkmıştır. İran’ın içinde bulunulan zaman itibariyle, siyasi…

Devamını Okuyun »

Trump ve Sonrası İran-İsrail-Amerika İlişkileri : Muhsin Fahrizade Suikasti

» » ugsam
Trump ve Sonrası İran-İsrail-Amerika İlişkileri : Muhsin Fahrizade Suikasti

2020 yılı, bütün dünya açısından birçok şeyin değiştiği veya gözden geçirildiği bir yıl oldu. Bütün dünya, yılın son 3 çeyreğinde koronavirüs ile uğraşırken, aynı zamanda kendi iç dinamikleri açısından da birçok önemli olaya şahitlik ettiler. Sınır komşularımızdan İran için 2020 yılı irdelenecek olursa, Ocak ayından itibaren yaşananların İran açısından pek de iç açıcı olduğu söylenemez. Önce General Süleymani’nin ABD’ye ait bir dron aracılığı ile öldürülmesi, akabinde ekonomik yaptırımlardan kaynaklı baş gösteren ekonomik sıkıntılar, sonrasında halkın sokağa çıkması, İranlı yöneticilerin artık sesli şekilde eleştirilmesi derken Tahran için çok önemli bir yer…

Devamını Okuyun »

Devrim Sonrası İran’ın Ortadoğu’daki Yumuşak Güç Unsuru Olarak Medya

» » ugsam
Devrim Sonrası İran’ın Ortadoğu’daki Yumuşak Güç Unsuru Olarak Medya

İran Medyasının Ortadoğu’daki yansımasına bakmadan önce şüphesiz Medya Kavramını anlamlandırmak ve nitelendirmek gerekir. Medya TDK kaynaklarında Radyo, Televizyon, Gazete, Dergi vb. iletişim ve yayın organlarının tamamına verilen ad olarak tanımlansa da günümüzde bu kavram Yasama Yürütme ve Yargıdan sonra 4. Büyük güç olarak bilinmektedir. Nitekim medya gerektiğinde halk adına hükümeti denetleme görevini üstlenmiştir. Amerikan sosyolog Robert E. Park, Hulteng ve Nelson’a göre, dördüncü güç kavramını gazete/basın için ilk olarak Lord Thomas Babington Macaulay 1828’de “Hallam’s Constitutional History” adlı makalesinde kullanmıştır. Fatih YONCALIK | UGSAM Araştırmacısı | Aralık 2020Yazının tamamına ulaşmak…

Devamını Okuyun »

Kontrollü Gerginlik Çıkmazı

» » ugsam
Kontrollü Gerginlik Çıkmazı

Kasım Süleymani Suikasti ve Küresel Tesiri 1979 İran İslam Devrimi ile şüphesiz İran’da sadece bir rejim değişmemiş; söz konusu devrim beraberinde hem uluslararası diplomaside hem iç siyasette birtakım değişikliklere sebep olmuştur. Özellikle yaşanan devrimin getirdiği dış politik söylem ile birlikte Avrupa ve ABD’ye karşı net tavırlar sergileyen İran’ın, ABD’yi Büyük Şeytan (Şeytan-i Bozorg) olarak nitelendirmesi bu politik söylemin içini doldurur niteliktedir. Hatırlayacağınız üzere 1979 İran İslam Devrimi sırasında Tahran’daki ABD Büyükelçiliği bir grup üniversite öğrencisi tarafından basılmış ve sonrasında 444 gün süren rehine krizi cereyan etmişti. Bu diplomatik kriz aslında…

Devamını Okuyun »

Ülke Raporları | İran

» » ugsam
Ülke Raporları | İran

İran Ortadoğu’nun merkezinde yer almakta ve bir köprü gibi Hazar denizini Fars körfezine bağlamaktadır. Bu ülke dünyanın kurak iklim kuşağında yer almasına karşılık farklı bir iklim türlerini barındırmaktadır; yılın belirli dönemlerinde çeşitli bölgelerinde dört mevsimi birden yaşamak mümkündür. 1.648.195 km2 yüz ölçümüyle Ortadoğu ve Batı Asya’da yer alan İran’ın, komşuları olan (Hazar bölgesinde) Türkmenistan, Azerbaycan, Ermenistan, Rusya, Kazakistan, (Umman denizi ve Fars körfezi bölgesinde) Umman, Birleşik Arap Emirlikleri, Arabistan, Kuveyt ayrıca Türkiye, Irak, Pakistan, ve Afganistan ile 6031 km. kara, 2700 km deniz olmak üzere toplam 8731 km sınırı bulunmaktadır….

Devamını Okuyun »

İran’ı Ehlîleştirme Projesi : ABD Yaptırımları

» » ugsam
İran’ı Ehlîleştirme Projesi : ABD Yaptırımları

Trump’ın ABD başkanlığına seçilmesinden sonra dünya kamuoyu gözünü ABD’nin İran’a uygulayacağı politikaya dikti. Zira Trump, seçim kampanyaları sürecinde İran’a karşı sert politikalar uygulayacağını, Obama’nın aksine nükleer antlaşmadan çekileceğini sık sık dile getirmekteydi. Bu bağlamda başkanlık koltuğuna oturan Trump, ilk ziyaretini Suudi Arabistan’a yaparak burada Suudi prens Selman’ın yanı sıra BAE veliahtıZayed ve Mısır’ın darbeci Devlet Başkanı Abdulfettah Sisi ile bir araya gelerek bir küre zirvesi düzenledi. Bu zirve sonunda Obama döneminde gerilen ABD-Arap ilişkileri yeniden geliştirilirken İran’a karşı yeni bir cephe açılmıştı. Ayrıca kargaşa içinde bulunan Ortadoğu’yu yeni krizler beklemekteydi….

Devamını Okuyun »